1-    ابوحامد محمد غزالی(450-505) متولد طوس

  • مدرس نظامیه
  • نویسنده کتاب احیای علوم دین، برجسته ترین کتاب اخلاق اسلامی
  • نویسنده کتاب تحافت الفلاسفه؛ اهمیت غزالی در قلمرو فلاسفه به بیان مطالب نیست، بلکه بیشتر به نقادیها و خرده گیری های اوست.

2-    عمر خیام(429/440- 517/526) نیشاپور

  • بزرگترین شاعر شناخته شده ایران در مغرب زمین
  • عارفی که در پشت شکاکی گری ظاهری، یقینی مطلق از یک کشف و شهود عقلانی وجود داشته است.
  • کتاب جبر خیام بهترین اثر در نوع خود در ریاضیات قرون وسطائی به شمار می آید.
  • همکاری در تصحیح تقویم هجری شمسی

3-    خواجه نصیرالدین طوسی(597-622) متولد طوس

  • هلاکو را برای ساخت رصدخانه مراغه ترغیب کرد و خود ریاست آن رصدخانه را برعهده گرفت.
  • شرح ریاضیات یونانی از اقلیدس تا بطلمیوس
  • شرکت در تالیف زیج ایلخانی(مراغه)
  • آثار ابن سینا را با جواب دادن به منتقدان وی زنده کرد.
  • نویسنده کتاب اخلاق ناصری، مهمترین کتاب اخلاق به زبان فارسی
  • نویسنده کتاب التذکره النصیریه فی الهیئه که در این کتاب بر منظومه بطلمیوسی خرده گرفت.
  • علم مثلثات نخستین بار در کتاب شکل القطاع خواجه نصیرالدین طوسی به حد کمال رسید و عنوان علم مستقلی پیدا کرد.
  • در مقایسه خواجه نصیر با ابن سینا- که تنها چهره قابل مقایسه با اوست- طوسی از لحاظ فلسفه و پزشکی درجه پائین تری دارد ولی از لحاظ ریاضی و کلام بر ابن سینا مقدم است.

4-    ابوالفتح خازنی(قرن 5و 6) غلامی در اصل یونانی که در مرو شکوفا شد.

  • نویسنده کتاب میزان الحکمه؛ مهمترین تالیف اسلامی در مکانیک و ایستاشناسی. این کتاب برجسته ترین اثر در علم ترازوست.
  • خازنی زیجی(جداول نجومی) تألیف کرد و آن را به‌افتخار سنجر، فرمانروای خراسان، که بعداً به پادشاهی رسید، به زیج سنجری، موسوم ساخت.

5-    ابوالوفا محمد بوزجانی(328-388) متولد بوژگان از توابعولایت جام در ربع نیشاپور

  • روش‌های محاسبه‌ای را که بازرگانان، کارمندان دوایر مالیه و مساحان زمین در شرق اسلامی در کارهای روزمرهٔ خود بکار می‌بردند، به نحوه منظم مدون ساخت و همچنین روش‌های متداول را اصلاح کرد.
  • شارح کتاب جبر خوارزمی
  • معادلات درجه چهارم را از تقاطع دادن سهمی و هذلولی با یکدیگر حل کرده است.
  • یکی از اولین اثبات‌های قضیه کلی سینوس‌ها برای حل مثلث‌های غیر قائم الزاویه،  توسط بوزجانی ابداع گردید. در آثار اسلامی این قضیه، به قضیه‌ای که انسان را از مطالعه چهار ضلعی کامل و قضیه منلائوس بی‌نیاز می‌‌سازد‌(شکل مغنی) خوانده شد.
  • برای تجلیل از بوزجانی دهانه یکی از آتش فشان‌های ماه به نام او نامگذاری شده است.

6-    ابومعشر بلخی(171- 272ق)

  • شرحی بر زیج شاهی یا شهریاری؛ این زیج مبنای فعالیت منجمان مشهوری چون ابن نوبخت و ماشاء الله منجم شد.
  • رئیس منجمان دارالخلافه عباسی در عصر معتز
  • افسانه های فراوانی با عنوان پیشگوئیهای درست ابومعشر در تاریخ ثبت شده است.

7-    ابن قتیبه دینوری(213-276ق) اهل مرو خراسان و بدین سبب او را مروزی هم گویند.

  • مؤلف ده ها کتاب در موضوعات علوم اسلامی، ادب و تاریخ نگاری است که علی رغم معروفیت زیاد، خود و آثارش کم تر مورد توجه بوده اند.
  • احمد امین، ابن قتیبه را یکی از سه عالمی (ابو حنیفه دینوری جاحظ) می داند که علوم و معارف و آداب مختلفه ی آن عصر را نمایش داده است.
  • دینوری در مواردی به شدت مورد انتقاد دانشمندان مسلمان به ویژه بیرونی قرار گرفته است.